HÀNH TRÌNH VƯƠN RA THẾ GIỚI CỦA TRÀ ĐẠO TRUNG HOA

Trung Quốc đồng nghĩa với trà và trà cũng gắn liền với Trung Quốc. Tại sao vậy? Bởi trên thực tế, lịch sử của văn hóa trà ở Trung Quốc cũng gần như lịch sử của chính Trung Quốc. Chúng ta cùng đọc để tìm hiểu về quá khứ, hiện tại và tương lai của văn hóa trà đạo ở Trung Quốc.

(chữ Trà trong Tiếng Trung)

LỊCH SỬ CỦA VĂN HÓA TRÀ ĐẠO TRUNG HOA

Nghệ thuật thưởng trà manh nha vào thời Xuân Thu

Từ cổ đã có truyền thuyết “ Thần Nông nếm thử trăm loại cỏ, mỗi ngày gặp 72 loại độc, nhờ trà mà giải hết độc tố” được cho là ghi chép đầu tiên về việc con người phát hiện và sử dụng cây trà.

Cũng có truyền thuyết, vào năm 2732 trước Công nguyên, Hoàng đế Thần Nông phát hiện ra trà khi lá từ một cây dại thổi vào nồi nước sôi của ông. Ngay lập tức, ông cảm thấy thích thú với mùi hương dễ chịu của loại lá này và uống một ngụm nước đun lá đó. Truyền thuyết kể rằng Hoàng đế mô tả một cảm giác ấm áp khi ông uống thứ nước hấp dẫn, như thể chất lỏng đang thẩm thấu mọi bộ phận của cơ thể ông.

(Thần Nông là cha đẻ của ngành nông nghiệp sản xuất trà)

Thần Nông đặt tên cho bia là "ch'a", chữ Hán có nghĩa là kiểm tra hoặc điều tra. Vào năm 200 trước Công nguyên, một vị Hoàng đế nhà Hán đã quy định rằng khi đề cập đến trà, một ký tự viết đặc biệt phải được sử dụng để minh họa cành gỗ, cỏ và một người đàn ông ở giữa hai loại trà. Chữ viết này, cũng được phát âm là "ch'a", tượng trưng cho cách trà đưa loài người cân bằng với thiên nhiên trong văn hóa Trung Quốc.

Bằng chứng lịch sử và khảo cổ

Bằng chứng khảo cổ học đã được tìm thấy cho thấy rằng trà đã được giới thượng lưu sử dụng như một loại thuốc ngay từ thời nhà Hán (206 TCN – 220 CN).

Tuy nhiên, trà không đạt được sự phổ biến rộng rãi như một thức uống hàng ngày ở Trung Quốc cho đến triều đại nhà Đường (618-907 CN). Các nhà sư Phật giáo Trung Quốc là một số người đầu tiên phát triển thói quen uống trà. Hàm lượng caffein trong nó giúp họ tập trung trong suốt nhiều giờ cầu nguyện và thiền định.

Hình thành cách nấu trà vào đời Tấn

Phần lớn thông tin chúng ta có được về văn hóa trà thời sơ khai của Trung Quốc đến từ cuốn Trà Kinh (茶 经 Chájīng), được viết vào khoảng năm 760 CN bởi Lục Vũ (陆羽 Lù Yǔ), một đứa trẻ mồ côi lớn lên tu luyện và uống trà trong một tu viện Phật giáo.

(Trà kinh – Lục Vũ)

Vào thời của Lục Vũ, lá trà được nén thành những viên gạch trà, đôi khi được dùng làm tiền tệ. Khi đến lúc uống, trà được nghiền thành bột và dùng máy đánh trứng trộn với nước để tạo thành một loại nước giải khát sủi bọt.Mặc dù loại trà bột này không còn phổ biến  ở Trung Quốc, nhưng nó đã được mang từ Trung Quốc sang Nhật Bản trong triều đại nhà Đường và tồn tại cho đến ngày nay trong trà xanh “matcha” Nhật Bản.

Học giả Lục Vũ trước khi viết bộ sách “Trà Kinh” đã viết bộ “Thuấn Phú” trong đó ghi chép đầy đủ cách trồng trọt, chăm bón, thu hái, trà cụ, cách pha, thưởng thức cũng như tác dụng của trà. Cho thấy lúc bấy giờ người ta đã chú trọng đến cách dùng nước, dụng cụ pha trà, có quy trình và kỹ thuật khi pha trà. Trà có thể điều chỉnh sự mệt mỏi về thể chất và tinh thần. Có thể thấy nghệ thuật thưởng trà về cơ bản đã được hình thành từ lúc này.

Thời Tây Hán có câu nói “Mua trà ở Vũ Dương, gánh sen ở ao Dương Thị” có thể thấy ở thời kỳ này lá trà dã trở thành một mặt hàng được mua bán, và cách uống trà ở đây là nấu trà.

Vào thời Tam Quốc, thói quen uống trà ở vùng Giang Nam lưu truyền đến phương Bắc. Khi đó các mà họ uống trà là hãm trà bằng ấm trà được nghiền thành bột rồi cho vào ấm chén sứ, đổ nước sôi vào bột trà rồi cho hành, gừng, v.v…làm như vậy có tác dụng giúp tỉnh táo, giải rượu, gần giống như cách uống trà ngày này.

Đến thời Tấn đã xuất hiện những câu thơ miêu tả lại hương thơm và mùi vị của lá trà. Lúc này, các thi nhân bắt đầu coi trọng nghệ thuật thưởng trà.

Cách pha trà hoàn chỉnh hơn vào thời Đường

Sau khi nhà Tùy thống nhất, dùng trà thờ tế trở nên thịnh hành, văn hóa uống trà ở phía Nam phát triển vượt bậc, thơ ca về trà ngày càng nhiều, nghệ thuật thưởng trà cũng được biểu diễn công khai. Trong "Phong Thị Vấn Kiến Kí" đã miêu tả học giả Lục Vũ đã biểu diễn trà nghệ như chúng ta thấy ngày nay.

Trong tập “Trà Kinh” có miêu tả toàn diện hơn về nghệ thuật thưởng thức trà, bao gồm chín mục. Các kỹ thuật và quy trình khá đầy đủ và cụ thể, ông đã đem việc pha trà trà trở thành một bộ môn nghệ thuật trong đời sống, không còn chỉ là loại nước uống giải khát nữa mà trở thành một nét văn hóa tinh thần mà người ta hướng đến.

Trà đạo Trung Hoa thịnh vượng nhất vào thời Tống, Minh, Thanh

Thời nhà Tống

Trà đã trở thành thứ thiết yếu của cuộc sống, các trà quán cũng mở ra ở nhiều nơi. “Đấu trà” trong dân gian trở nên phổ biến; trong giới văn nhân xuất hiện cá câu lạc bộ phẩm trà; Tống Thái Tổ thiết lập các cơ quan quản lý trà trong triều đình. Các học giả, văn nhân chú trọng hơn đến kỹ năng thưởng thức trà và hương thơm của nước trà.Vào cuối thời nhà Nguyên, văn hóa trà chủ yếu là thưởng thức trà loại trà lá rời và bột trà, bánh trà lúc này dùng để làm cống phẩm.

Thời nhà Minh

Quy trình pha trà chủ yếu tập trung vào việc xao lá trà, bao gồm trà xanh, trà đen, trà hoa, hồng trà và trà ô long, và thịnh hành loại búp trà rời chứ không phải bánh trà.

Thời kỳ này, trà đạo chú trọng vào đánh giá màu sắc, hương thơm của nước trà và nghệ thuật thưởng thức trà; số lượng các loại trà tăng lên, cách pha trà, kiểu dáng, họa tiết, hoa văn của bộ ấm trà cũng đa dạng và kỹ thuật pha trà cũng khác nhau.

Vào cuối thời nhà Minh, giới văn học đã có những bước đột phá mới, theo đuổi niềm yêu thích cao cấp và tao nhã, chú trọng về không gian thưởng trà "sự tinh tế và đẹp đẽ", được thể hiện qua một số tác phẩm “Phẩm Trà Đồ” của Đường Bá Hổ hay "Huệ Sơn Trà Hội Đồ" của Văn Huệ Minh.

Nhà Thanh:

Hai thời Minh và Thanh là thời kỳ hoàng kim nhất của kỹ thuật sản xuất trà Trung Hoa! Đồng thời, với sự xuất hiện của Trà Ô Long đã thúc đẩy sự phát triển của nghệ thuật trà Công Phu (Trà đạo Trung Hoa) vươn ra toàn thế giới.

Trà Công Phu có đặc sắc ở chỗ trà sẽ được pha trong những chiếc ấm nhỏ và chén nhỏ. Trong “Tùy Viên Thực Đơn – Trà” của Viên Mai có ghi chép “Chén nhỏ như hồ đào, ấm nhỏ như Thanh Yên, mỗi lần rót không quá một hai chén” (hồ đào hay còn gọi là quả óc chó,  thanh yên hay còn gọi là chanh yên, thuộc chi cam chanh). Người thưởng trà cảm nhận dư vị trên đầu lưỡi để nói lên hương thơm và mùi vị trà thơm, thanh, ngọt hay nhiều tầng vị. Có thể thấy nghệ thuật thưởng trà ở thời kỳ này đã đạt đến trình độ cao.

(nghệ thuật thưởng trà ở thời kỳ này đã đạt đến trình độ cao)

CÁC LOẠI TRÀ PHỔ BIẾN TRONG TRÀ ĐẠO TRUNG HOA

Ngày nay, hầu hết trà của Trung Quốc là trà lá rời được ngâm trong nước sôi, trong ấm trà (茶壶 cháhú) hoặc trực tiếp trong phích hoặc thủy tinh, tùy thuộc vào loại trà được uống. Không giống như các loại trà túi lọc được sử dụng ở các nước phương Tây.

Loại trà được sản xuất được xác định bởi mức độ oxy hóa mà lá trà được phép trải qua trước khi quá trình này được dừng lại bằng cách đun nóng lá. Ở Trung Quốc, những người buôn trà thường gọi quá trình oxy hóa này là quá trình lên men (发酵 fājiào).

Các loại trà Trung Quốc được phân loại theo mức độ lên men của chúng. Trà càng lên men, hương vị càng đậm đà.

(phân loại trà Trung Hoa)

Thứ nhất, Trà trắng (白茶 báichá) về cơ bản là không lên men (不 发酵 bù fājiào).

Tiếp theo là trà xanh lên men nhẹ (微 发酵 wēi fājiào) (绿茶 lǜchá), lên men một nửa (半 发酵 bàn fājiào); trà ô long (乌龙茶 wūlóng chá), và Hồng trà là trà đen lên men hoàn toàn (全 发酵 quán fājiào) (红茶 hóngchá) .

Trà Phổ Nhĩ (tên tiếng Anh: Pu’er  hay còn gọi là pu-erh) ( tên Tiếng Trung: 普洱茶 pǔ'ěrchá), nhìn chung khá đậm và nồng, được cho là sau lên men (后 发酵 hếu fājiào).

Cuối cùng nhưng không kém phần quan trọng, trà sữa!

Các loại “trà” khác được các thế hệ trẻ vô cùng ưa chuộng là trà sữa (奶茶 nǎichá) và trà trân châu (珍珠 奶茶 zhēnzhū nǎichá). Loại đồ uống có đường này, không chứa nhiều trà và được biến tấu, kết hợp với nhiều hương vị khác nhau để tạo cảm giác dễ uống hơn cho giới trẻ.

(Trà sữa tại Đồng Nhân Trà Quán)

Như vậy, dễ dàng để thấy trà là một phần quan trọng của văn hóa Trung Quốc truyền thống. Khi xã hội Trung Quốc phát triển và tiến bộ, sản xuất chè đã đóng một vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy phát triển kinh tế trong khi việc tiêu thụ chè vẫn là một thói quen trong cuộc sống hàng ngày.

Thực hành trà đạo có thể đưa tinh thần và trí tuệ của con người lên một quỹ đạo cao hơn. Trà có mối quan hệ vô cùng mật thiết với văn hóa Trung Quốc, nghiên cứu về nó bao gồm một lĩnh vực rộng lớn và có nội dung rất phong phú. Nó không chỉ thể hiện tinh thần của nền văn minh, mà còn là tinh thần của hình thái tư tưởng. Không thể nghi ngờ rằng nó đã mang lại lợi ích trong việc nâng cao thành tựu xã hội và sự đánh giá cao của mọi người đối với nghệ thuật.

TẠI VIỆT NAM, CÓ THỂ TÌM HIỂU VĂN HÓA TRÀ ĐẠO TRUNG HOA Ở ĐÂU?

(Không gian tại Đồng Nhân Trà Quán)

Đồng Nhân Trà Quán chuyên cung cấp các sản phẩm Ấm tử sa, Trà cao cấp và Trà hoa và dụng cụ bàn trà chất lượng tuyệt hảo xuất xứ từ Trung Hoa. Với tinh thần đưa Trà đạo đến gần hơn với tất cả mọi người, chúng tôi cam kết về chất lượng và tự hào là Trà Quán uy tín trong làng Trà đạo Việt Nam. Đến với Đồng Nhân Trà Quán, khách hàng có thể yêu tâm lựa chọn cho mình loại vật phẩm trà đạo chất lượng nhất. Ngoài ra, còn phục vụ đa dạng nhu cầu cho khách hàng quan tâm về Trà đạo.

Nếu bạn cần tư vấn kỹ hơn về các sản phẩm, vui lòng liên hệ với Đồng Nhân Trà Quán qua các kênh sau đây:

ĐỒNG NHÂN TRÀ QUÁN

Địa chỉ: HH3-03 đường Hoa Hồng, dự án Vinhomes Star City, phường Đông Hải, Thành phố Thanh Hóa

Hotline: 0974.880.376

Thời gian mở cửa: 8:00 – 22:00 tất cả các ngày trong tuần.

Các kênh online:

Website: https://dongnhantraquan.vn/

Fanpage Facebook: https://www.facebook.com/tradaotrunghoa

Instagram: https://instagram.com/dongnhantraquan

Shopee: https://shopee.vn/dongnhantra