HIỂU ĐÚNG VỀ TRÀ CỤ

Trà cụ ngày nay được hiểu là bộ dung cụ dùng trong các nghi thức uống trà, thưởng trà bao gồm Ấm trà, ly, chén, thìa xúc trà,... Còn từ thời Đường, trà cụ được liệt kê trong Trà Cụ Thập Vịnh bao gồm ụ trà hay còn gọi là trà ụ (nơi trồng trà có chỗ giữa thấp xung quanh cao), trà nhân (người thưởng trà), hộp đựng trà, phòng trà, bếp và ấm nấu nước trà, trà đỉnh (đỉnh đồng), bát uống trà...

LỊCH SỬ PHÁT TRIỂN CỦA TRÀ CỤ

Thời cổ đại, trà cụ được gọi là Trà Khí (茶器) hoặc Minh Khí（茗器）

Căn cứ theo trong Đồng Ước của Vương Bao thời Tây Hán có câu “烹茶尽具，酺已盖藏”(Phanh Trà Tận Cụ, Bồ Nhi Cái Tàng) ý chỉ việc nấu trà phải dùng hết được tất cả các dụng cụ.

Thời nhà Đường, từ “Trà cụ” đã được xuất hiện ở trong nhiều tác phẩm thơ, vịnh.

Đến thời nhà Tống, Bộ ấm trà đã trở thành một trong số những dụng cụ được Hoàng đế sử dụng trong các buổi tế lễ. Có thể thấy ở thời đại này, đây là một vật phẩm vô cùng quý giá và vẫn được xuất hiện ngày một nhiều hơn trong các tác phẩm thơ ca.

Cho đến ngày nay, các bộ trà cụ đơn giản cũng xuất hiện ở hầu hết các gia đình và dần dần được nâng cấp nhiều hơn trên bàn trà của giới mộ điệu cả về số lượng, chất lượng cũng như mẫu mã.

BỘ TRÀ CỤ THEO CÁC TRƯỜNG PHÁI

Như đã đề cập ở trên, trà cụ từ đời Đường bao gồm ụ trà hay còn gọi là trà ụ (nơi trồng trà có chỗ giữa thấp xung quanh cao), trà nhân (người thưởng trà), hộp đựng trà, phòng trà, bếp và ấm nấu nước trà, trà đỉnh (đỉnh đồng), bát uống trà... tức là tất cả không gian, con người, vật dụng, vật thể xoay quanh việc ấm trà từ lúc trồng trà, chăm bón, chế biến, sản xuất, giao thương, phân phối đến lúc tới tay người dùng trà, cho đến khi kết thúc việc uống trà. Trong phạm vi bài viết có hạn, chúng tôi sẽ chỉ đề cập đến các vật dụng, dụng cụ liên quan đến việc pha trà và thưởng trà.

(Bộ trà cụ cơ bản)

Trà cụ cơ bản

Một trà cụ cơ bản nhất bao gồm những vật dụng phục vụ cho việc pha và thưởng trà như bát trà, ly trà, ấm trà, đĩa lót trà, ... Bộ trà cụ của Trung Quốc có nhiều chủng loại, tạo hình đẹp đẽ, ngoài giá trị sử dụng ra nó còn có giá trị nghệ thuật cao.

Trà cụ đầy đủ

Từ các tài liệu cổ, ngoài những vật dụng kể trên, bộ trà cụ đầy đủ bao gồm Trà đỉnh (Đỉnh đồng), âu trà, cối xay trà, con lăn nghiền trà, giá trưng bày trà, hộp giữ nóng trà, chổi khuấy trà, giỏ đựng, khay bàn trà, gắp, xúc trà, gáo múc trà, đong trà,...

Vậy rốt cuộc thì Trà cụ cổ đại bao gồm bao nhiêu món? Trong Vân Khê Hữu Nghị có ghi:  “Lục Vũ tạo bộ ấm trà gồm 24 món”

Căn cứ vào  Trà cụ thập vịnh và Vân Khê Hữu Nghị  thì bộ ấm trà cổ đại có ít nhất 24 món làm từ nhiều chất liệu, chủ yếu là từ vàng, gỗ, tre và gốm sứ.

Giới thiệu Bộ Trà Công Phu

Theo thời gian, thói quen uống trà hay cách chế biến trà đều có ít nhiều thay đổi so với thời xưa. Dụng cụ pha trà cũng không ngoại lệ. Hiện nay bộ dụng cụ pha trà hay còn gọi là Trà Công Phu sẽ bao gồm những gì? Có thay đổi gì so với trước kia? Trong bài viết này, Đồng Nhân Trà Quán sẽ cung cấp cho các bạn những kiến thức cơ bản về chất liệu của các bộ Trà Công Phu và một bộ Công Phu Trà gồm những gì ở phần sau.

CHẤT LIỆU CỦA CÁC BỘ TRÀ CỤ

Bộ ấm chén bằng đất sét

Đứng đầu trong lĩnh vực trà đạo phải kể đến Ấm Tử Sa Nghi Hưng. Ấm tử sa đã xuất hiện từ những ngày đầu thời Bắc Tống và trở thành dụng cụ pha trà tinh xảo độc đáo bậc nhất và trở nên thịnh hành từ thời nhà Minh. Ấm Tử Sa không giống các loại gốm sứ thông thường, không tráng men trong hay ngoài ấm, nguyện liệu là từ đất sét tím Tử Nê, Hồng Nê, Đoan Nê vùng Nghi Hưng là một loại đất sét giàu khoáng chất.

Bộ ấm trà sứ

Bộ ấm trà sứ được ra đời sau ấm gốm và dần thay thế ấm gốm. Ấm sứ được chia thành ba loại:

Ấm sứ trắng: nổi tiếng nhất trong dòng ấm sứ trắng là sứ trắng Cảnh Đức Trấn, sau đó đến sứ trắng Lễ Lăng Hồ Nam, Đường Sơn Hà Bắc,... Mỗi dòng đều có những đặc trưng riêng, không lẫn vào đâu được.

(Bộ chén sứ Cảnh Đức Tuấn tại Đồng Nhân Trà Quán)

Ấm sứ men ngọc: dòng ấm này bắt đầu phát triển vào thời Tấn, chủ yếu sản xuất tại vùng Chiết Giang. Thời kỳ này thịnh hành loại ấm có vòi rót hình đầu gà. Kỹ thuật nung gốm sứ Chiết Giang từ thời đó đã đạt đến đỉnh cao và sản xuất được các loại sứ men ngọc đa dạng về mẫu mã từ ấm trà, chén trà, bát trà, đĩa lót, đĩa trà,...

Ấm sứ đen: Loại sứ này có hoa văn đặc biệt, phong cách độc đáo, lại đơn giản trang nhã, chất sứ dày dặn, giữ nhiệt khá tốt, là vật phẩm được người “đấu trà” yêu thích. Vào thời Tống, ở Phúc Kiến, đấu trà trở nên thịnh hành. Những người đấu trà ở đây cho rằng để đấu trà sử dụng ấm sứ đen Kiến An là thích hợp nhất, vì vậy mà ấm sứ đen trở nên rất nổi tiếng. Tống Thái Tương viết trong Trà Lục: Sắc trà trắng thích hợp dùng chén màu đen, chén trà Kiến An sản xuất có màu đen pha tím, có hoa văn như lông thỏ, lòng chén dày trà lâu bị nguội, nên dùng nhất.

Bộ ấm sơn mài

Bắt nguồn từ thời Thanh, bộ ấm sơn mài được sản xuất chủ yếu ở khu vực Phúc Châu, Phúc Kiến. Bộ trà cụ sơn mài đa dạng màu sắc ví dụ như Kim Ti Mã Não, Bảo Sa Thiểm Quang, Sứ Phỏng Cổ,... Đặc biệt là sau khi sau khi hoàn thành một món đồ thủ công mới như Xích Kim Sa và Ám Hoa bằng Bảo Thạch cho ra vẻ đẹp lấp lánh mê hồn, khiến ai nhìn cũng yêu thích.

Thủy tinh

Hiện nay, đồ thủy tinh khá được ưa chuộng và sử dụng rộng rãi trong văn hóa trà bởi thủy tinh trong suốt, nhìn rõ màu nước trà, lóng lánh ánh trà cực đẹp mắt và hình dáng vô cùng đa dạng do dễ chế tác, đúc khuôn. Dùng ấm thủy tinh để pha trà không chỉ thấy toàn bộ màu sắc của nước trà mà còn có thể quan sát được hết quá trình pha và sự kéo giãn của lá trà. Ấm này rất phù hợp để pha các loại trà cao cấp và những người có sở thích ngắm nhìn sự chuyển động của trà và nước.

Kim loại

Một số dụng cụ pha trà được làm từ các kim loại như vàng, bạc, đồng, thiếc,… Trong đó, thiếc là một loại kim loại ưu việt dùng để sản xuất hộp đựng trà. Họp thiếc có miệng nhỏ, hình trụ, nắp chặt không thoát khí, vì vậy nó dùng để đựng trà chống ẩm, chống oxi hóa tốt, cản sáng và ngăn mùi cực tốt.

(Hộp trà được làm bằng thiếc để chống ẩm và ngăn mùi)

CÁC CHI TIẾT TRONG BỘ TRÀ CỤ CÔNG PHU TRÀ

Một bộ pha trà Công Phu đầy đủ bao gồm: Khay trà (bàn trà), đong trà hình lá sen, dao tách, xúc trà, xúc trà, khăn trà, lọc trà, kẹp gắp chén, bút lông bảo dưỡng ấm, bộ khay lót ấm chén trà, con vật trang trí trên bàn trà, chén tống, chén quân, chung trà (cốc có nắp),..

Thìa xúc trà, đong trà hình lá sen: Đây là những dụng cụ dùng để đong lá trà khô trước khi pha, sẽ mua cùng các trà cụ khác.

Ấm đun nước: Ấm đun nước Tử sa, Ấm thiếc, Ấm điện đều có thể sử dụng được. Có những loại ấm được cấu tạo đun trực tiếp qua đường điện hoặc có thể đun trên bếp hồng ngoại hay bếp đất (chất liệu đốt miễn là nguyên liệu không có mùi lạ hoặc tạp chất, an toàn cho sức khoẻ). Về cơ bản, đa phần trà Công Phu yêu cầu nước sôi tinh khiết, không thể dùng nước nóng của máy lọc hay bình điện siêu tốc thay thế bởi nước đun bằng các thiết bị này thường cho nhiệt độ không chính xác.

(Ấm đun nước bằng thủy tinh kết hợp vòi và đế điện)

Lọ đựng trà: Lọ đựng trà bằng giấy kín hoặc lọ đựng bằng đất Tử sa.  Không sử dụng lọ kim loại có vết gỉ sét vì khó cọ rửa sạch, mùi sẽ lẫn vào và làm giảm chất lá trà.

Ấm Trà (Ấm Tử Sa hoặc Ấm Chu Nê): Nguyên liệu làm ấm trà từ đất tử sa tím Nghi Hưng, đây là loại ấm pha trà giữ nhiệt tốt, không hút đi mùi thơm của trà và giữ được mùi thơm nguyên bản nhất của trà. Đây là thành phần không thể thiếu trong bộ Trà Công Phu.

(Ấm tử sa không thể thiếu trong bộ trà Công Phu)

Khay trà: Khay có thể làm bằng trúc,gỗ hoặc đá nguyên khối đều được. Tốt nhất không sử dụng khay nhựa để tránh mùi tạp.

Chung trà (Chén Khải): Chung trà hay Chén Khải là một loại cốc có nắp đậy, có phần đỡ ở dưới, còn gọi là Tam Tài Uyển, nắp tượng trưng cho trời, phần đỡ bên dưới tượng trưng cho đất, phần cốc tượng trưng cho con người.

Trà được bỏ vào trong chung, nếu màu nước trà đậm có thể dung nắp chung gạt nhẹ nhàng trên bề mặt nước trà, nước trà sẽ được đảo nhẹ nhàng, gạt nhẹ thì trà sẽ nhạt, gạt mạnh thì trà sẽ đậm.

Trong tất cả các vật dụng kể trên, thứ quan trọng nhất và không thể thiếu trong bộ pha trà chính là Ấm Tử Sa, Chung Trà, và Chén Quân để uống trà. Những vật dụng khác có thể có hoặc không cũng có thể chấp nhận được và tùy từng sở thích cũng như thói quen sử dụng của từng trà nhân mà sắm sửa, chuẩn bị một bộ trà cụ dành cho riêng mình.

Không có một bộ trà cụ tiêu chuẩn cho tất cả mọi người mà chỉ có những bộ phù hợp với cá tính và mục đích sử dụng của từng người. Nếu bạn cần thêm những tư vấn cụ thể và chi tiết phù hợp với cá nhân hoặc biếu tặng, vui lòng liên hệ Đồng Nhân Trà Quán để được tư vấn chi tiết.

ĐỒNG NHÂN TRÀ QUÁN

Địa chỉ: HH3-03 đường Hoa Hồng, dự án Vinhomes Star City, phường Đông Hải, Thành phố Thanh Hóa

Hotline: 0974.880.376

Thời gian mở cửa: 8:00 – 22:00 tất cả các ngày trong tuần.

Các kênh online:

Website: https://dongnhantraquan.vn/

Fanpage Facebook: https://www.facebook.com/tradaotrunghoa

Instagram: https://instagram.com/dongnhantraquan

Shopee: https://shopee.vn/dongnhantra